|
Przed rozpoczeciem nauki gry na gitarze, powinno sie
poznac i zapamietac rozklad poszczególnych dzwieków na
gryfie. Typowe gitary posiadaja szesc strun biegnacych
wzdluz gryfu, które decyduja o sposobie grania. Metalowe
prozki umieszczone poprzecznie na gryfie, wyznaczaja
najmniejsza odleglosc muzyczna( czyli jeden pólton).
Kiedy strune przycisnie sie do progu i przytrzyma prawa
reka, wibruje ona miedzy tym progiem, a strunnikiem.
Dlugosc, grubosc i napiecie struny decyduja o
czestotliwosci drgan fali dzwiekowej w powietrzu, które
to drgania odbierane sa przez nas jako dzwiek o
okreslonej czestotliwosci. Ucho ludzkie slyszy dzwieki od
30Hz do 20000Hz. Czestotliwosc, która jest najbardziej
wylapywana przez czlowieka to 1kHz. A oto rozklad
dzwieków na gryfie:
próg:
1 2
3 4
5 6
7 8
9 10
11 12
1-E|--F--||-Fis-||--G--||-Gis-||--A--||-Ais-||--H--||--C--||-Cis-||--D--||-Dis-||--E--|
2-H|--C--||-Cis-||--D--||-Dis-||--E--||--F--||-Fis-||--G--||-Gis-||--A--||-Ais-||--H--|
3-G|-Gis-||--A--||-Ais-||--H--||--C--||-Cis-||--D--||-Dis-||--E--||--F--||-Fis-||--G--|
4-D|-Dis-||--E--||--F--||-Fis-||--G--||-Gis-||--A--||-Ais-||--H--||--C--||-Cis-||--D--|
5-A|-Ais-||--H--||--C--||-Cis-||--D--||-Dis-||--E--||--F--||-Fis-||--G--||-Gis-||--A--|
6-E|--F--||-Fis-||--G--||-Gis-||--A--||-Ais-||--H--||--C--||-Cis-||--D--||-Dis-||--E--|
Kazda
pusta struna, oraz próg maja swoje oznaczenie(cyfrowe),
natomiast pierwsze siedem liter alfabetu od A do G
zostalo uzytych do nazwania poszczególnych dzwieków. Na
gryfie znajduje sie dwanascie póltonów, które stanowia
odleglosc muzyczna miedzy kazdym progiem. Aby nazwac
pólton, do liter od A do G podwyzszajac dzwiek dodaje
sie krzyzyk. Np. podwyzszajac G (o 1 pólton) dodajemy
krzyzyk i mamy Gis. Dzwiek podwyzszany krzyzykiem
(oznaczanym przez znak #) zyskuje koncówke -is (np. Fis,
Gis, Ais itp.). Zamiast podwyzszac dzwiek mozemy go
obnizyc przy pomocy bemola. Dzwiek obnizony zyskuje
koncówke es (np. Ges, Des). Wyjatkiem jest obnizany
dzwiek H. Nie jest on nazywany Hes tylko B. Podwyzszone F
i obnizone G daja tak samo brzmiacy dzwiek Fis/Ges ale o
innej nazwie i zapisie. To zjawisko w muzyce nazywa sie
enharmonia. Oba znaki chromatyczne (czyli bemol i
krzyzyk) anuluje tzw. kasownik.
Odleglosc
miedzy H i C oraz E i F wynosi pól tonu. Pomiedzy reszta
dzwieków (DiE, FiG, GiA, CiD) to caly ton. Odleglosc
miedzy dwoma progami to dwa póltony, czyli caly ton.
Odleglosc dwunastu póltonów daje oktawe (np. pusta
struna i jej dwunasty próg).
Strojenie
gitary
Kazda struna nawinieta jest na kolek w
mechanizmie. Napiecie struny jest regulowane przez
obracanie srubki, dopóki nie uzyskamy wlasciwego stroju.
Krecenie srubka w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek
zegara zwieksza napiecie struny i wysokosc jej brzmienia.
Instrument moze ulec rozstrojeniu na skutek uplywu czasu,
zmian temperatury, grania na nim, lub przypadkowego
uderzenia glówka gitary o jakis przedmiot. Gitara jest
strojona w odniesieniu do konkretnego dzwieku. Na
przyklad w kamertonie jest to A, o czestotliwosci 440 Hz
i wystepuje ono na V progu 1. struny. Zródlem takiego
dzwieku moze byc takze kazdy inny instrument z dzwiekiem
E, którego wysokosc jest równa wysokosci pustej 1.
struny gitary. Gitare dostraja sie do niego przez
uderzanie wlasciwej pustej struny lub przycisnietej na
odpowiednim progu, i manipulowanie srubkami, az uzyska
sie pozadana wysokosc. Strojenie pustych strun jest dla
poczatkujacych najlatwiejsze. Kiedy 1. struna zostanie
nastrojona, moze ona sluzyc jako punkt odniesienia w
strojeniu struny 2. Zagraj E na V progu 2. struny i
pozwól jej wybrzmiec. W tym samym czasie zagraj E na
pustej strunie 1. Reguluj ja dotad, dopóki obie struny
nie zaczna stroic ze soba. W ten sposób mozna nastroic
pozostale struny. Nalezy tylko uwaznie przyjrzec sie
rozkladowi dzwieków na gryfie, a najlepiej jest go
zapamietac.
Interwaly:
Interwal
jest to odleglosc miedzy dwoma dzwiekami. W kulturze
europejskiej najmniejsza odlegloscia jest jeden pólton.
Interwaly sa budowane wlasnie z tych póltonów. Odleglosc
miedzy sasiadujacymi progami w gitarze to wlasnie pólton.
Wyrózniamy nastepujace podstawowe interwaly:
1cz |pryma czysta| odleglosc 0 póltonów
2m |sekunda mala| odleglosc 1 póltonu
2w |sekunda wielka| odleglosc 2 póltonów
3m |tercja mala| odleglosc 3 póltonów
3w |tercja wielka| odleglosc 4 póltonów
4cz |kwarta czysta| odleglosc 5 póltonów
5cz |kwinta czysta| odleglosc 7 póltonów
6m |seksta mala| odleglosc 8 póltonów
6w |seksta wielka| odleglosc 9 póltonów
7m |septyma mala| odleglosc 10 póltonów
7w |septyma wielka| odleglosc 11 póltonów
8cz |oktawa czysta| odleglosc 12 póltonów
Poza tym sa jeszcze interwaly zmniejszone i zwiekszone w
przypadku prymy, kwarty, kwinty i oktawy.
Nauka rozpoznawania interwalów ze sluchu moze sprawiac
problemy. Ponizej przedstawiam mój sposób na kojarzenie
interwalów.
Do kazdego interwalu przypisuje muzyczke, której poczatek
zaczyna sie tym interwalem, tzw. 'przyklady muzyczne'
1cz brak, dwa takie same dzwieki
2m amen spiewane w kosciele ;)
2w poczatek kazdej skali durowej
3m 'milka to alpejskiego mleka...' ;)
4cz plonie ognisko w lesie
5cz melodia z gwiezdnych wojen
6m love story grane od góry
6w karliku, karliku co tam niesiesz w koszyku ;)
septymy sa dysonujace wiec nie ma do nich przykladów
muzycznych (szukac w metalowych kawalkach)
8cz slychac ja bez przykladów- to ten sam dzwiek tylko o
oktawe wyzej
Skale;
System Modalny:
Podstawowa
skala jest skala durowa. Sklada sie z osmiu dzwieków bedacych
w odleglosci sekundowej od siebie. Pomiedzy 3i4 oraz 7i8
stopniem gamy wystepuja sekundy male. Reszta to sekundy
wielkie. Na kolejnych stopniach gamy Dur budowane sa tzw.
modi. Dany modus zaczyna sie od danego stopnia gamy
Durowej (np. 1-modus jonski) i wykorzystuje wszystkie dzwieki
gamy. W tym wypadku modus jonski jest po prostu gama
durowa.
Skala jonska (C)
Czyli skala durowa. Interwaly wielkie i czyste budowane
od tonu podstawowego.
E------------------
H-------------0-1--
G---------0-2------
D---0-2-3----------
A-3----------------
E------------------
Skala dorycka (D)
Jest to skala molowa(odmiana melodyczna). Od skali
eolskiej rózni ja tylko interwal seksty.
E------------------
H-----------0-1-3--
G-------0-2--------
D-0-2-3------------
A------------------
E------------------
Skala frygijska (E)
To skala molowa o swoistym brzmieniu .
E---------------0--
H---------0-1-3----
G-----0-2----------
D-2-3--------------
A------------------
E------------------
Skala lidyjska (F)
Skala durowa z kwarta zwiekszona tonu podstawowego.
E-------------0-1--
H-------0-1-3------
G---0-2------------
D-3----------------
A------------------
E------------------
Skala miksolidyjska (G)
To skala durowa posiadajaca septyme mala dzwieku
podstawowego.
E-----------0-1-3--
H-----0-1-3--------
G-0-2--------------
D------------------
A------------------
E------------------
Skala eolska (A)
Jest podstawowa skala molowa. Kazda skala durowa ma swoja
pochodna molowa, zaczynajaca sie o tercje mala nizej niz
tonika danej gamy durowej.
E---------0-1-3-5--
H---0-1-3----------
G-2----------------
D------------------
A------------------
E------------------
Skala lokrycka (H)
Skala molowa z kwarta czysta i kwinta zmniejszona.
E-------0-1-3-5-7--
H-0-1-3------------
G------------------
D------------------
A------------------
E------------------
|